Kleur speelt een belangrijke rol in de fotografie en normaal gesproken is voor het bewerken van je opnames het aanpassen van de witbalans voldoende om tot de gewenste kleurweergave te komen. Maar soms wil je meer, weten vooral, en dan moet je echt meten. Het aangewezen instrument daarvoor is de fotospectrometer waarmee je de samenstelling van de kleur van het licht kunt bekijken, het apparaat splitst het licht in de kleuren van het spectrum en meet de onderlinge verhouding. Je kunt dan bijvoorbeeld zien of de samenstelling van het licht goed genoeg is om alleen met de witbalans toe te kunnen, of dat een zelfgemaakt cameraprofiel nodig is om de kleurafwijking op te lossen. En de andere toepassing is het meten van de kleuren van een inkjetprinter om er vervolgens met de juiste software een kleurprofiel van te berekenen voor het betrouwbaar afdrukken van je foto’s. Beide instrumenten zijn een soort luxe, je kunt wel zonder, maar als je echt alles onder controle wilt hebben horen ze er bij.
Moderne lichtbronnen, zowel van het ‘spaarlamp’ als van het ‘LED’ soort zijn weliswaar heel zuinig in het gebruik, maar de kleur licht die er uit komt is niet altijd helemaal fijn om mee te fotograferen. Dat komt door de manier waarop de kleur gemaakt wordt waardoor er vaak een bepaalde kleur nogal overheerst en anderen wat spaarzaam aanwezig zijn. De techniek wordt steeds beter, het probleem daarmee steeds minder. Maar als de afwijking in de samenstelling van hnet licht te groot is voldoet alleen de witbalans niet meer. Een camera-profiel maken kan dan helpen, een fotospectrometer kan je inzicht geven of dat nuttig is, of zelfs vergeefse moeite als de afwijking te groot is. De Sekonic C-700 is een handige draagbare uitvoering die ook redelijk geprijsd is als je kijkt naar wat dit soort instrumenten plegen te kosten.
Los van de mooie grafieken levert de Sekonic C-700 je twee meetwaarden: de kleurtemperatuur van de lichtbron en de CRI-waarde.
De kleurtemperatuur is te zien als de gevoelskleur van het licht, hogere waardes zijn blauwer van kleur. De witbalans instelling in de camera of bij de verwerking van de RAW-bestanden stel je daar op af: de instelling gelijk aan het licht levert een neutrale weergave, een hogere instelling voor de opname levert een warme weergave, terwijl het kiezen van een lagere kleurtemperatuur in de camera of de software dan de kleurtemperatuur van het licht je een koele blauwe weergave oplevert.
De CRI-waarde is een getal, een percentage eigenlijk met daardoor 100 als maximum dat aangeeft hoe de kleurweergave bij het gemeten licht zich verhoudt tot de kleurweergave onder ideaal licht, dat is dan in principe daglicht bij bewolkt weer, als je dat meet krijg je logischerwijze een CRI-waarde van 99,8. De CRI-waarde is het gemniddelde van de RA-waarden van acht kleuren. Voor klassieke lichtbronnen was dat genoeg, maar inmiddels zijn er wat kleuren toegevoegd aan het systeem, zoals rood en donkerblauw, de kleuren die bij LED-verlichting wat slechter worden weergegeven. Als je meet moet je dus niet alleen naar de CRI-waarde kijken, ook naar de afzonderlijke kleuren. Zijn er een paar wat te laag dan kan een cameraprofiel, altijd in combinatie met de witbalans, flink helpen om de juiste kleurweergave te krijgen. Zijn er waardes echt te laag, onder de 65 zeg maar, dan zul je altijd blijven zitten met een niet echt goede kleurweergave.
Van het bedrijf xRite is een aantal verschillende producten te verkrijgen, maar als je een universeel apparaat zoekt is de i1basic een fotospectrometer waar je veel mee kunt, van het kalibreren van je beeldscherm tot het maken van printer profielen. Het zelf kunnen maken van profielen voor je inkjet printer geeft je de vrijheid om welk papier ook te gebruiken en daarnaast de zekerheid van de hoogst haalbare nauwkeurigheid voor die profielen omdat ze echt gebaseerd zijn op de kleur zoals jouw exemplaar van de printer ze maakt. Standaardprofielen zijn gemaakt voor een gemiddelde printer en hoewel de productie steeds nauwkeuriger wordt is het voor fotografen die echt volledig op hun techniek willen vertrouwen nog steeds zinvol zelf printer profielen te maken. Naast dit universele apparaat is er de i1display Pro die gebruikt kan worden om beeldschermen te kalibreren en de i1Studio die je als een vereenvoudigde versie van de i1basic kunt zien. Naast xRite maakt ook Datacolor vergelijkbare apparatuur.
